AMAÇ
Bebeklik ve çocukluk döneminin önemi gelişim dönemlerinde en önemli yere sahiptir. Çocuğun gelişiminin en hızlı olduğu dönemler aynı zamanda çevrenin etkisinin en fazla olduğu dönemlerdir. Günümüzde hızla değişen çevrede doğan çocuklar kent yaşamının olumsuz etkileriyle karşılaşmaktadırlar. Okul öncesi eğitim niteliğini arttırma çalışmaları bu olumsuz etkileri en aza indirecek ve çocuğun gelişimine olumlu katkılar sağlayacaktır. Okul öncesi dönem çocuklarının gelişim özellikleri düşünüldüğünde bu çocukları yetiştirecek öğretmen kalitesinin de önemi üzerinde durulmalıdır. Öğretmenlerin en önemli görevi çocuklara sağlıklı büyüme ve gelişme ortamı sunmaktır. Çocuklara eşit öğrenim fırsatları sağlayabilmelidir. Çocuğun fiziksel, psikolojik, sosyal, bilişsel ve duygusal gelişimini izlemeli onların gerek duydukları ihtiyaçlar doğrultusunda rehberlik yapmalıdır. Çocukla doğru etkileşim ve iletişim içinde olabilmelidir. Çocukların farklı özellik ve yeteneklerini keşfedebilmeli ve desteklemelidir. Öğrenmeleri eğlenceli hale getirmelidir. Çevre bilinci olan çocuklar yetiştirebilmelidir.
Gelişimin en önemli dönemi 0–6 yaş çocuğuna uygun eğitim öğretim sağlanmalıdır. Çocuğun ilk sosyal çevresi ailedir daha sonra akrabalar, komşular ve okul gelir. Okulda da eğitim ortamının kalitesi çok önemli bir yere sahiptir. Eğitim ortam kalitesinin artmasını sağlayan faktörlerden biri de öğretmendir. Okul öncesi öğretmen kalitesini arttırmak için okul öncesi eğitim veren programlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı‟nın belirlemiş olduğu ilkeler ise şunlardır;
Okulöncesi eğitim çocuğun gereksinimlerine ve bireysel farklılıklarına uygun olmalıdır. Okulöncesi eğitim, çocuğun psikomotor, sosyal duygusal, dil, bilişsel alanlardaki gelişimini desteklemeli, öz-bakım becerilerini kazandırmalı ve onu ilköğretime hazır duruma getirmelidir. Okulöncesi eğitim kurumlarında çocukların gereksinimlerini karşılamak amacıyla demokratik eğitim anlayışına uygun eğitim ortamları hazırlanmalıdır. Etkinlikler düzenlenirken çocukların ilgi ve gereksinimlerinin yanı sıra çevrenin ve okulun olanakları da göz önünde bulundurulmalıdır. Eğitim sürecinde çocuğun bildiklerinden başlanmalı ve deneyerek öğrenmesine olanak tanınmalıdır. Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarına gereken önem verilmelidir. Okulöncesi dönemde verilen eğitim ile çocukların sevgi, saygı, işbirliği, sorumluluk, hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma duygu ve davranışları geliştirilmelidir. Eğitim, çocuğun kendine saygı ve güven duymasını sağlamalı, ona öz-denetim kazandırmalıdır. Oyun bu yaş grubundaki çocuklar için en uygun öğrenme yöntemidir. Tüm etkinlikler oyun temelli düzenlenmelidir. Çocuklarla iletişimde, onların kişiliğini zedeleyici şekilde davranılmamalı baskı ve kısıtlamalara yer verilmemelidir. Çocukların bağımsız davranışlar geliştirmeleri desteklenmeli, yardıma gereksinim duyduklarında yetişkin desteği, rehberliği ve güven verici yakınlığı sağlanmalıdır. Çocukların kendilerinin ve başkalarının duygularını fark etmesi desteklenmelidir. Çocukların hayal güçleri, yaratıcı ve eleştirel düşünme becerileri, iletişim kurma ve duygularını anlatabilme davranışları geliştirilmelidir. Programlar hazırlanırken ailelerin ve içinde bulunulan çevrenin özellikleri dikkate alınmalıdır. Eğitim sürecine çocuğun ve ailenin etkin katılımı sağlanmalıdır. Okulöncesi eğitimde çocuğun gelişimi ve okulöncesi eğitim programı düzenli olarak değerlendirilmelidir. Okulöncesi 17 eğitimde değerlendirme sonuçları çocukların, öğretmenin ve programın geliştirilmesi amacıyla etkin olarak kullanılmalıdır (MEB, 2006,11).
Öğrenme ortamının kaliteli oluşu çocukların eğitim ve gelişimleri üzerinde olumlu yönde etkiye sahiptir. Çocukların fiziksel, sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimlerinin sağlıklı bir biçimde ilerlemesini okul öncesi eğitim kurumları tarafından amaçlanmaktadır. Çocuklarınkişilik gelişimlerine katkı sağlayarak hayata hazırlar.
Okul öncesi eğitim çocuğun gelişiminin en hızlı olduğu dönemdir. Okul öncesi eğitim ile çocukların gelişiminin kendi koşullarında en yüksek düzeye ulaştırmak ve güçlendirmek amaçlanmaktadır. Kadının çalışma hayatında aktif rol alması okul öncesi eğitimine ve bu alanda hizmet veren eğitim kurumlarına olan talebi artırmıştır.
Özel gereksinimi olan bireylerin eğitimi dünyada olduğu kadar ülkemizde de eğitimde nitelik geliştirme boyutunda önem arz etmektedir. Ülkemizde çağdaş- sosyal devlet olma özelliğinin bir sonucu olarak özel eğitim hizmetlerindeki gelişmeler, örgütlenme biçimleri, yasal düzenlemelerle sağlanan haklar özel eğitim kurumlarına gereksinimin artmasına neden olmuştur. Özel gereksinimli bireylere sağlanan eğitim olanakları ve ortam düzenlemelerindeki olumlu gelişmelere karşın, bu alanda görev alacak nitelikli ve iyi yetişmiş eleman ihtiyacı da gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Mevcut durumdan hareketle hazırlanan bu eğitim programı kamu ve özel sektörde hizmet verecek okul öncesi eğitimde ve kaynaştırma eğitiminde öğretmen asistanı yetiştirmek amacıyla yeniden düzenlenmiştir. Hazırlanan programda gelişen teknolojiye, eğitim yaklaşımlarına, kamu ve özel sektör gereksinimleri ile orta öğretimden meslek yüksek okullarına, meslek yüksek okullarından lisans eğitimine geçişte uyumluluk göz önüne alınmıştır.
Mevcut programın uygulanması esnasında seçilen derslerin öğrencilere istendik özellikleri kazandırmaya uygunluğu, lisans programlarına geçişte ders içerik uyumluluğu, ders kredilerinin denkliği ve programdan mezun olarak kamuda ya da özel kurumda çalışan bireylerin mesleki yeterlilikleri göz önüne alınarak programın yeniden düzenlenmesi ihtiyacı doğmuştur. Bu bağlamda hazırlanan programa yeni dersler ilave edilmiş, bazı dersler öğrenci gereksinimleri doğrultusunda çıkarılmış ya da içerikleri değiştirilmiştir. Aynı zamanda uluslar arası denkliği sağlayabilecek bir zemin oluşturmaya özen gösterilerek kardeş programlarla ilişkilendirilmiş ve kaynak kitapların belirlenmesinde de çalışmalar yapılmıştır. Programda bölgesel ihtiyaçlar ve yüksekokul imkânları ve öğrenci talepleri doğrultusunda seçmeli derslere yer verilerek esneklik sağlanmıştır.
Bu doğrultuda amaç çocuk gelişimi alanında yeterli bilgi ve donanıma sahip meslek elemanları yetiştirmektir.
KAZANILAN DERECE
Mezun olan öğrenciye okul öncesinde öğretmen asistanı/özel eğitimde öğretmen asistanı programında ön lisans diploması verilir
DERECE SEVİYESİ
Ön lisans
KABUL VE KAYIT KOŞULLARI
Türk öğrenciler, Çocuk Gelişimi programına Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezinin (ÖSYM) yaptığı Yüksek Öğretime Giriş Sınavı (YGS) sonucuna göre kabul edilirler. ÖSYM tarafından düzenlenen Yüksek Öğretime Giriş Sınavı (YGS) sınavında başarılı olanların YGS–5 puan türündeki tercih sıralamasına göre yerleştirmesi yapılır.
ÖNCEKİ ÖĞRENMENİN TANINMASI
Programa kayıt yaptıran bir öğrencinin daha önceden başka bir Meslek Yüksekokulunda okuyarak aldığı dersler varsa, bu derslerden kredileri, AKTS kredileri ve içerikleri uygun olanlar üniversitemizin ve YÖK’ün ilgili yönetmeliklerinde belirtilen kriterlere göre kabul edilerek öğrenci bu derslerden muaf sayılır
YETERLİLİK KOŞULLARI VE KURALLARI
Toplamda 120 AKTS kredisi ders alan, tümünü başarıyla tamamlayan ve 4.00 üzerinden en az 2.00 ağırlıklı not ortalamasını sağlayan öğrenciler ön lisans derecesi almaya hak kazanırlar.
PROGRAM PROFİLİ
5. seviye akademik ve mesleki yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan bir ön lisans programıdır. Mezun olan öğrenciye okul öncesinde öğretmen asistanı/özel eğitimde öğretmen asistanı yetiştirmek amacıyla bir eğitim planı yürütmektedir. Program, YÖK’ün ve üniversitenin belirlemiş olduğu zorunlu ve seçmeli derslerin yanı sıra, mesleğe yönelik zorunlu ve mesleki dersler ile seçmeli derslerden oluşmaktadır.
Zorunlu dersler, YÖK veya üniversite tarafından belirlenen ve tüm programlar için zorunlu olan dersler ile bölüm ve/veya program için temel ve ortak yeterlikleri kazandırmayı hedefleyen derslerdir.
Mesleki dersler, mesleğe ilişkin yeterlikleri kazandırmaya yönelik derslerdir. Mesleki dersler, yeterlik tablosuna göre eğitim kurumlarınca ilgili mevzuat çerçevesinde ders planından seçilerek uygulanır. Seçilen meslek derslerinin, süresi, içeriği, ölçme-değerlendirme ve öğretim yöntemleri belirlenirken yeterlik tablosu, ders bilgi formları, modül bilgi formları ve işlem analizlerindeki açıklamalar esas alınır.
Seçmeli dersler, öğrencinin bireysel gelişimi ve yaşam kalitesinin artırılması, sektörel ve bölgesel ihtiyaçlar, eğitim kurumunun koşulları ve öğrencinin istihdamına katkıda bulunacak ilave yeterliklerin kazanılması, disiplinler arası çalışmalar vb. durumlar dikkate alınarak, ilgili program ya da diğer programlardaki derslerden seçilen mesleki ve sosyal içerikli derslerden oluşur.
Programda uygulanacak meslek dersleri, modüller ve seçmeli dersler belirlenirken; sektör talepleri, bölgesel ihtiyaçlar, eğitim kurumunun koşulları ve öğrenci yönelimleri dikkate alınır. Derslerin içerik ve süreleri, yeterlik tablosu, ders bilgi formları, modül bilgi formları ve işlem analizlerindeki açıklamalar doğrultusunda planlanır.
Programdaki ders bilgi formları ve modül bilgi formları eğitim-öğretim planlamasında rehber niteliğinde olup, mevcut koşullara göre hazırlanmıştır. İş hayatında ve teknolojide yaşanan gelişmelerin programlara sürekli yansıtılması için gerektiğinde yeterlik kazandırmaya yönelik olan ders bilgi formları ve modül bilgi formlarında güncellemeler yapılır.
Öğrencinin ilgili sektörde yapacağı pratik ve uygulamalı olan iş yerlerindeki eğitim, uygulama ve stajları, Yükseköğretim Kurulunun belirlediği esas ve usuller çerçevesinde yapılır.
Çocuk gelişimi ve eğitiminin önemini benimseyen, 0–12 yaş çocuklarının gelişim özelliklerini tanıyıp, alışkanlık ve gereksinimleri konusunda bilgi kazanmış, çocukların karşılaşabilecekleri sorunlara önlemler alabilen ve çocukları ilköğretim dönemine donanımla hazırlayabilen elemanlar yetiştirmek.
PROGRAM ÖĞRENME ÇIKTILARI
Bu programı başarıyla tamamlayan öğrenciler;
Programla ilgili bilgi, beceri, kavrama, uygulama, analiz, sentez, yaratıcılık ve değerlendirmeye ilişkin 5. seviye akademik ve mesleki yeterlikleri kazanmış olur. Ayrıca;
1- Eğitim ile ilgili temel tanım ve kavramları yazar/söyler,
2- Özel eğitim ile ilgili temel tanım ve kavramları yazar/söyler,
3- 0-6 yaş dönemi çocukların yaş ve gelişim özelliklerini tanır /söyler,
4- Öğrenme ve öğretme yöntem ve tekniklerini bilir, uygular,
5- Eğitim-Öğretim için uygun araç-gereç geliştirir,
6- Sınıfın fiziki ortamını düzenler ve eğitim-öğretime uygun hale getirir,
7- Anne ve çocuk sağlığı hakkında temel bilgileri bilir/uygular,
8- Özel Eğitim için uygun araç-gereç geliştirir,
9- Çocuğun yaş ve gelişim düzeyine uygun etkinliği seçer ve uygular,
10- Bilimsel araştırmanın temel özelliklerini bilir ve yöntemlerini uygular,
11- Çevre ve insan sağlığını koruma kurallarına, mesleki etik ilkelerine uyar,
12- Çalıştığı işletmenin organizasyon yapısını, yetki ve sorumluluklarını bilir,
13- İnsanlarla iyi iletişim kurar.
14- Sanatın önemini kavrar ve sanatsal faaliyetlerde bulunur,
15- Matematiği mesleğinin her alanında iyi bir şekilde kullanır.
İSTİHDAM OLANAKLARI
- İki yıllık çocuk gelişimi bölümünden mezun olan öğrenciler, 4 yıllık bölümlere dikey geçiş yaparak lisans mezunu olduklarında, gerek devlete ait gerekse de özel okul öncesi eğitim kurumlarında, yani anaokullarında, çocuk kulüplerinde ve etüt merkezlerinde idareci, öğretmen veya öğretmen yardımcısı olarak çalışabilirler.
- Anne-baba eğitimi veren özel danışmanlık şirketlerinde eğitimci rolünde görev alabilirler.
- Özel sektöre ait birçok rehabilitasyon merkezinde öğretmen, yardımcı öğretmen veya yönetici olarak çalışabilirler.
- Çocuk Esirgeme Kurumlarında bakıcı anne statüsünde görev alabilirler.
- İhtiyaç halinde MEB’e bağlı anaokullarında ücretli öğretmen olarak görev alabilirler.
- Çocuk bakıcılığı yapabilirler.
- Oyuncak üretici şirketlerinde tanıtım veya pazarlamacı olarak görev alabilirler.
- Devlet kurum veya kuruluşlarında çalışmak için KPSS’ye girme ve yeterli puanı alma şartı bulunmaktadır.
ÜST DERECE PROGRAMLARINA GEÇİŞ
Önlisans derecesine sahip mezunlar, Dikey Geçiş Sınavıyla, YÖK’ün belirlediği kriterlere göre lisans programlarına geçiş yapabilirler.